Wat slaap precies is en wat het doet lees je hier, welke invloeden slaap op voornamelijk je lichaam heeft kun je hier lezen. In deze blog gaan we in op de invloeden die slaap heeft op je hersenfunctie.
Slaap is belangrijk voor een aantal hersenfuncties, waaronder de manier waarop zenuwcellen (neuronen) met elkaar communiceren. In feite blijven je hersenen (en lichaam) opmerkelijk actief terwijl je slaapt. Recente bevindingen suggereren dat slaap een huishoudelijke rol speelt die gifstoffen in je hersenen verwijdert die zich ophopen terwijl je wakker bent. Zo hebben goede slaapgewoonten blijvende voordelen, en tast slaaptekort je hersenen aan, en niet alleen op de korte termijn.
Slaap is dus cruciaal om je hersenen gezond te houden. Hieronder staan vijf door onderzoek ondersteunde voordelen van slaap voor de hersenen.
Slaap verhoogt de creativiteit
Slaap schijnt creativiteit te verwekken, en slaaptekort neemt die weg. Wanneer mensen een slaaptekort hebben, lijken bepaalde soorten gedachten meer beïnvloed te worden dan andere: zo blijft het convergent denken – het in staat zijn om het juiste antwoord te geven – intact, terwijl het divergent denken – het denken buiten de kaders om op een nieuwe fantasierijke manier – als eerste verdwijnt bij slaaptekort.
Een studie beroofde deelnemers van slaap gedurende 32 uur en testte hen op verschillende aspecten van het denken. Mensen met een slaaptekort van 32 uur presteerden significant slechter op de meeste vormen van divergent denken, waaronder vloeiendheid, flexibiliteit en originaliteit.
Aan de andere kant lijkt slaap de creativiteit te bevorderen: In een studie leerden deelnemers een taak met getallen, waarbij ze een patroon moesten ontdekken dat in de vragen verborgen zat. Mensen die een nachtje hadden geslapen, waren veel succesvoller in het uitzoeken van het patroon dan mensen met een slaaptekort.
Dus: om op nieuwe, vindingrijke manieren te denken, zijn goed uitgeruste hersenen nodig. Omgekeerd zijn hersenen met slaaptekort niet in staat om creatief te denken.
Slaap helpt het geheugen te versterken
Een van de belangrijkste functies van slaap is dat het helpt het langetermijngeheugen te consolideren. Dit lijkt niet alleen te gebeuren door bepaalde neurale verbindingen te versterken, maar ook door ongewenste verbindingen weg te snoeien. De hersenen maken overdag veel verbindingen, maar die zijn niet allemaal de moeite waard om te bewaren; slaap is dus een tijd waarin de hersenen de verbindingen stroomlijnen die ze “nodig” hebben.
De meeste mensen hebben waarschijnlijk het verschijnsel waargenomen dat slaap ons helpt dingen te herinneren die we overdag hebben geleerd. En studies hebben dit bevestigd. In één studie moesten de deelnemers een motorische routine leren. Wanneer het leren van de taak en het herinneren van de taak werden gescheiden door een nacht slapen, in plaats van dezelfde hoeveelheid tijd tijdens de wakkere uren, deden de deelnemers het veel beter. De theorie is dat de hersenen de herinneringen consolideren die ze nodig hebben, maar diegene die ze niet nodig hebben terugsnoeien. En onderzoek heeft aangetoond dat de hersenen de neiging hebben om de verbindingen te verzwakken die de herinneringen vormen die de hersenen als onbelangrijk beschouwen.
Een van de meest verhelderende ontdekkingen van de afgelopen jaren is dat de hersenen veel sneller gifstoffen – die in verband worden gebracht met de ziekte van Alzheimer – opruimen als we slapen dan wanneer we wakker zijn.
Slaap verbetert de cognitieve functie
Er is geen studie voor nodig om ons te vertellen dat slaapgebrek onze cognitieve capaciteiten beïnvloedt, maar gelukkig zijn er veel studies. Slaaptekort kan alles beïnvloeden, van cognitie tot aandacht en besluitvorming.
Slaaptekort heeft grote invloed op iemands vermogen om te multitasken. Autorijden is de meest intensieve multitasking activiteit die we doen – het maakt gebruik van handen, voeten, visie, bewustzijn van wat er gaande is. Daarom gebeuren er zoveel ongelukken met auto’s. Slaaptekort put je executieve functie uit.
Er is ook aangetoond dat slaaptekort een negatieve invloed heeft op cognitieve functies zoals aandacht en werkgeheugen. Uit één onderzoek bleek dat slechts een klein slaaptekort – het verlies van 2 uur slaap per nacht gedurende 14 nachten – de deelnemers slechter liet presteren op bepaalde neurogedragstaken waarbij aandacht en kortetermijngeheugen een rol speelden.
Slaap vermindert depressie
Depressie wordt vaak beïnvloed door chemische onevenwichtigheden in de hersenen, en depressie en slaapproblemen gaan hand in hand. Mensen met een depressie kunnen moeilijk slapen of krijgen te veel slaap.
Hoewel het niet duidelijk is of slaaptekort een depressie veroorzaakt, kan het deze wel verergeren. Studies tonen aan dat mensen die minder dan zes of meer dan negen uur per nacht slapen, een grotere kans hebben depressief te worden dan mensen die daar tussenin slapen.
Degenen die slapeloosheid hebben, hebben ook veel meer kans op depressie en angst dan degenen die goed slapen. Dit kan te wijten zijn aan de verstoring van het circadiane ritme van het lichaam, de dagelijkse slaap-waakcyclus, bij mensen met een depressie.
Veranderingen in levensstijl, zoals het beperken van eten, cafeïne en alcohol te dicht voor het slapengaan, meditatie en cognitieve gedragstherapie, kunnen het gemakkelijker maken om een goede nachtrust te krijgen en op hun beurt depressieve symptomen verminderen.
